काठमाडौँ, असार १२

नेपाली हिन्दू समुदायको आस्थासँग जोडिएको ४०औँ ऐतिहासिक श्री जगन्नाथ रथयात्रा काठमाडौँमा भव्य रूपमा सुरु भएको छ।

नेपाली संस्कृतिको संरक्षण र समाजमा आध्यात्मिक चेतना फैलाउने उद्देश्यले हरेक वर्ष आयोजना गरिने यो रथयात्रा आज कमलादीबाट सुरु भई घण्टाघर, दरबारमार्ग, पुतलीसडक, प्रदर्शनीमार्ग, भद्रकाली, नेपाल वायुसेवा निगम (एनएसी), न्युरोड हुँदै बसन्तपुर पुगेर पुनः न्युरोड मार्ग हुँदै टुँडिखेलमा समापन गरिएको हो।

रथयात्राको अवसरमा भगवान श्री जगन्नाथलाई एक सय आठ परिकार चढाइएको थियो। विभिन्न धार्मिक संघ–संस्थाका प्रतिनिधि, भक्तजन, सांस्कृतिक झाँकी र बाजागाजासहितको उपस्थितिमा रथयात्रा भव्य रूपमा सम्पन्न भयो।

यस दिन भारतको ओडिशास्थित जगन्नाथ पुरीमा पनि विशेष रथयात्रा आयोजना गरिन्छ, जसलाई हिन्दू धर्मका चार प्रमुख धाममध्ये एक मानिन्छ। उत्तरमा बद्रीनाथ, पश्चिममा द्वारकानाथ, दक्षिणमा रामेश्वरम र पूर्वमा जगन्नाथ पुरीलाई चारधामको रुपमा मानिन्छ, जुन क्रमशः सत्य, त्रेता, द्वापर र कलियुगसँग सम्बन्धित छन्।

रथयात्रा आयोजक समिति अनुसार यस वर्षको सहभागिता अघिल्ला वर्षभन्दा उत्साहजनक रहेको छ।

NPL Photo

मिस नेपाल २०२५ का लागि आवेदन खुल्ला गरिएको छ । आयोजक संस्था हिडन खुल्लयो वर्षबाट ‘मिस कोस्मो’को उपाधि थप गरिएको जानकारी गराउँदै आवेदन खुल्ला गरेको हो । सहभागी हुन चाहनेले असार २६ गतेसम्म आवेदन दिन सक्नेछ्न्।

मिस नेपालको फिनाले भदौ १४ मा गोदावरीस्थित सनराइज कन्भेन्सन सेन्टरमा सम्पन्न हुनेछ । यो वर्ष प्रतियोगिताबाट चार विजेता घोषणा गरिनेछन् ।

मिस नेपाल वर्ल्ड, मिस नेपाल इन्टरनेस्नल, मिस नेपाल अर्थ र थप गरिएको मिस नेपाल कोस्मो रहेको छ । ‘मिस नेपाल कोस्मो’को उपाधि जित्नेले भियतनाममा हुने ‘मिस कस्मो’मा सहभागी हुन पाउनेछन् ।

आयोजक संस्था मिस नेपाल २०२५ को खोजीका लागि देशका विभिन्न शहरमा पुग्नेछ । त्यसैगरी, अन्तिम अडिसन २८ गते काठमाडौं मा हुनेछ्। छनोट सुन्दरीहरुले ग्रान्ड फिनालेका लागि ग्रुमिङ तथा विशेष प्रशिक्षण प्राप्त गर्नेछन् ।
हिडन ट्रेजरका निर्देशक सुवर्ण बहादुर क्षेत्री विगतका उपलब्धिमा टेक्दै सुनौलो भविष्यतर्फ मिस नेपाल अगाडि बढेको धारणा राखे।

गुरुङ जाति, गुरुङ समुदाय वा तमु नेपालको पश्चिमाञ्चल क्षेत्रमा बसोबास गर्ने एक मुलवासी भुमिपुत्र मंगोल वर्ण को समुदाय हुन्।

मुख्यतय गुरुङ समुदाय गण्डकी अञ्चलमा बसोबास गर्दछन्, खासगरि लमजुङ, कास्की, तनहुँ, गोर्खा, पर्वत, स्याङ्जा र अन्नपूर्ण हिमशृङ्खला आसपास मनाङ जिल्लाहरूमा गुरुङहरूको बाहुल्यता रहेको छ।

कोही बागलुङ, ओखलढुङ्गा र ताप्लेजुङ जिल्लाहरूमा र माछापुच्छ्रे आसपास पनि बसोबास गर्दछन्। थोरै सङ्ख्यामा भएपनि सिक्किम र भुटानमा समेत बसेको अनुमान गरिन्छ।

जन्मदेखि मरणसम्मका संस्कार र परम्परा तथा प्राचिन पौणीरक जातिया सांस्कृतिका धनी, तमु (गुरुङ)को आफ्नै रीतिरिवज, चाड पर्ब सम्बन्धि आफ्नै विशिष्ट परम्परा अझैसम्म रहेको पाइन्छ।

यस जातिको पुर्खौली धर्म, बोन धर्मानुसार जस आन्तर्गत, गुरुङहरूको मुल चाड पर्वहरूमा क्रमशः ल्होसार (पौष १५), माँङी त्ह्ये (माघे संक्रान्ति), खे कु त्ह्ये (फाल्गुन पूर्णिमा), चैत्रको ३ मंगलबार (ट्हो त्हेँ) गाउँ बार्ने, चैते दशैं, खेकु माँङी थेब त्ह्ये (वैशाख पूर्णिमा), क्ह्वोइडुलु मार (श्रावण संक्रान्ति), ख्योदो म्हाँमै त्ह्ये (भदौ पूर्णिमा) आदि हुन्।

यो गोरखा जिल्लाको उत्तरी भेगमा पर्ने बार्पाक सुलिकोट गाउँपालिका वडा नम्बर ८ मा पर्ने जराङ्ग गाउँको गुरुङ समुदायको चैते दशैँको पुजा हो।

प्रकृतिपुजक गुरुङ समुदायको पितृ तथा देवताहरु पौराणिककाल देखि नै वोन धर्म अनुसार बन जंगलमा नै हुन्छन। उनीहरु यसरि नै चाड वाडमा गोठ जंगलमा गैर सामुहिक रुपमा पुजाआजा गर्ने गर्छन। यो नै गुरुङ समुदायको मौलिक धर्म संस्कृति परम्परा हो।

साविक पन्द्रुङ्ग गाविस वडा नम्बर १ मा पर्ने यो गुरुङ समुदायले आफ्नो पुर्खाले गर्दै आएको परम्परागत संस्कृतिलाई निरन्तरता दिएको छ। यस्तो संस्कृति सम्पदा नै उनीहरुको मौलिक सम्पत्ति हो। नयाँ पुस्ताले सिक्न र आफ्नो धर्म सस्कृति रितिरिवाज जान्न यस्ता चाड वाड मनाईराख्न जरुरि छ। यो गुरुङ समुदायको आफ्नो परम्परा भए पनि यसले सिंगो नेपालको अस्तित्व वोकेको छ।